Sualları cavablandırır "Pətək" İB-nin psixoloqu Şəhla Hilalqızı

Подарили мы Гасану на день рождения конструктор. Он обрадовался, сразу стал его собирать.  Через пять минут слышу: «Мам, не получается, помоги». А я ему в ответ: «Ты что, маленький? Сам разбирайся». Гасан погрустнел и скоро бросил конструктор. Так с тех пор к нему и не подходит. В чем моя вина?

 Если ребенку трудно и он готов принять вашу помощь, обязательно помогите ему. Очень хорошо начать со слов «Давай вместе». Эти волшебные слова открывают ребенку дверь в область новых умений, знаний и увлечений. Но учтите не вмешивайтесь в дело, которым  занят ребенок, если он не просит помощи. Своим невмешательством вы будите сообщать ему: «С Тобой все в порядке! Ты конечно, справишься!». Но если ребенок либо прямо просит о помощи, либо жалуется, что у него «не выходит», «не получается», что он «не знает как», либо вообще оставляет начатое дело после первых неудач. Любое из этих проявлений- сигнал о том, что ему необходимо помощь. Оставлять ребенка одного там где ему трудно, - грубая ошибка. Это значит не учитывать основной психологический закон развития

______________________________________________________________________________________________________________________________________________

  Salam,oglumun 7  yashi var,cox agillidi,amma dehshet agressiv,soze baxmir hec cur,hec kimnen gorxmur,isteyir ki ancag onun dediyi olsun,onuda deyim ki men cox ciddi anayam,tebiyyetce guru insanam,oz ana ve atamla galirig,heyat yoldashim mene baxanda cox mulayimdi,bu usagnan gerek ancag pishimpishimnen danishim,o da her defe alinmir,1 degige oturmur,cavab gaytarir,mektebde elacidi,amma nadincdir,hamiya satashir,ele bilir ki zarafatlashmagdi,cox gorxuram geleceyine gore.cavaba gore minnetdaram

Ana-atalar əsasən uşaqların aqresssiv olduqlarını söyləyirlər.Uşaqların bir yerdə durmadıqlarını,deyiləni dinləmədiklərini,dostları ilə dalaşdığını,digər uşaqların oyuncaqlarını və əşyalarını əllərindən aldığını,daim diqqətlərinin dağınıq olmasını söyləyirlər. Ana-atanın "yaramaz" olaraq qeyd etdikləri   bu uşaqlar DEAH  ola bilər. Bu, Diqqət Əskikliyi və Aşırı Hərəkət uşaqların yaşlarına uyğun şəkildə diqqətini toplaya bilməməsi və həddən artıq   hərəkətli, aqressiv olmasıdır. Əgər qeyd etdiyiniz hallar artıq   6 aydan coxdursa DEAH   ehtimalı yüksəkdir. Amma yenə də bütün bu halların kökünü araşdırmaq lazımdır. Ailədə   olan insanların bir -birinə olan münasibətləri   də uşaqlara yansımaqdadır.Qeyd etdiniz ki, təbiətən quru insansınız,amma nə qədər belə olsanız da övladınızı qucaqlayıb-öpməkdən,nəvazişinizdən,onu anlayıb, dinləməkdən uzaq tutmayın.Gördüyü ən kiçik yaxşı bir əməli,davranışlarını davam etdirməsi üçün  cəsarətləndirin, iltifatlar edin, mükafatlandırın.Onun mənfi davranışları qarşısında o dəqiqə hirslənməyin. Onu döymək kimi fiziki şiddətdən qaçının.  Uşağınızın çox hərəkətli və sağa-sola zərər verəcək hala   gəldiyi anlarda onun diqqətini fərqli yönlərə çəkməyə çalışın. Övladınızı tez-tez enerjisini boşaldacağı   geniş oyun zallarına və ya parka aparın.Onunla oyun oynamaq üçün müəyyən vaxt ayırın. Bir də ümumiyyətlə, uşağın halı ananın halından da çox asılı olur. Çalışın özünüzü hər zaman  enerjili ,səbrli olaraq, emosional halınızı saxlayasınız.Bu halı özünüzdə yarada bilməsəniz,övladınıza kömək edə bilməyəcəksiniz.Əgər çətinlik çəkərsinizsə psixoloqa müraciət etməyinizdə fayda vardır. Sizə uğurlar!

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________

 Qardaşlar bir-birilə dalaşmasınlar  deyə nə edim?

Qardaşlar arasında olan qısqanclıq və rəqabətdən üzə çıxan dava-dalaşlardan çox ailələr narahat olmaqdadırlar.Bəzi uşaqlar qardaşlarını vuraraq  onu sevmədiyini,ondan nifrət etdiyini söyləyirlər.Əslində uşağın bu davranışı bir yansıtmadır.Təsiri kiçik qardaşına qarşı deyil,ana-ataya qarşıdır.Bəzi uşaqlar da ana-atanın gözündən düşməmək və onların təqdirini qazanmaq üçün qardaşını sevmədiyi halda onu sevirmiş kimi göstərir.Uşaqlar arasında yaşanan qısqanclıq və dalaşmalarının artması da,azalması da ana-atanın əlindədir.Beləki,ana-ata sevgi və qayğılarını,maraqlarını uşaqlarına bərabər şəkildə verməlidirlər.Ana kiçik uşağa zaman ayırarkən,atanın da eyni zamanda digər uşaqla maraqlanması yerində bir davranış olacaqdır.Valideynlər uşaqlar arasında ayrıseçkilik etməməlidirlər,etsələr,qısqanclıq və rəqabət artacaqdır.Dalaşdıqları zaman və ya anlaşa bilmədikləri vaxtlar ana-ata hakim rolunda olmamalıdır.Məsələ əgər çox böyümüşsə, çətinləşmişsə müdaxilə edilməlidir."Kim başladı?"və s.kimi buna bənzər suallar verməyin.Çünki uşaqlar bir-birilərini suçlayaraq içindən çıxılması çətin bir problemin içinə sizi də çəkərlər.Tutaq ki,ortada paylaşılmayan bir top varsa,onu götürüb"Siz aranızdakı problemi çözənə qədər bu məndə qalacaq."deyərək onları çözümü aramağa təşviq edə bilərsiniz.Hə,onu da  xatırladım ki,daim böyük uşaqlara"Sən böyüksən"şəklində yüklənilməsi düzgün deyil. Əsasən kiçik uşaqlar bundan istifadə edərək, dalaşarkən ağlayaraq analarının yanına qaçır və aralarındakı duyğularını istifadə edərək, digər qardaşlarını günahlandırmağa çalışırlar.Diqqət: TƏRƏF TUTMAYIN ! 

___________________________________________________________________________________________________________________________________

Salam aleykum.Uşağa  dərsi ilə məşğul olmağı necə  sevdirmək olar? Hərdən çox həvəssiz olur.

Ata - analar uşaqlar dərslərini etmədiyi zaman narahat olurlar. Başlarının üstündə dayanıb ev tapşırıqlarını məcburi şəkildə etdirirlər. Bəzən uşaqları oyun oynamaqdan yorğun düşüb ev tapşırıqlarını etmədən yatdıqları zaman müəllimlərinin və sinif yoldaşlarının yanında utanmasın deyə onların əvəzinə ev tapşırıqlarını yerinə yetirən valideynər də  var. Uşaqlar  isə bu zaman "afərin" alınca sevinə bilmirlər, çünki  bu öz əziyyəti  qarşılığında aldığı bir "afərin" deyildir. Uşağa  dərslərilə məşğul olmaqda mane olan bu səbəblər ola bilər:
1. Sağlamlığında hər hansı bir narahatlıq .

2. Gün rejiminin düzgün planlaşdırılmaması (yuxu, istirahət, qidalanma və s.)
3. Məktəbdə olan hər hansı bir narahatlıq (müəllim və sinif yoldaşları ilə olan münasibət)
4.Ana və atanın bir-birinə olan münasibəti uşağın hər halına təsir edir (sağlamlığına,tərbiyəsinə,təhsilinə)
5.Uşağa daima diqqət  olmalıdır.Bu uşağın məsuliyyət hissini formalaşdırır və eyni zamanda uşaq dərslərini hazırlayanda valideyni iləünsiyyətdə olur.amma uşağı məcburən dərs oxutdurmaq olmaz. Uşağın dərslərini təhvil alandan sonra onu mükafatlandırsanız daha yaxşı olar.
Yuxarıda yazılan səbəbləri araşdırın və aradan qaldırın. Bundan sonra   uşağınızda dərsə   maraq yarada bilərsiniz.

______________________________________________________________________________________________________________________________________

Salam, mənim qızımın 6 yaşı var. Dörd yaşında o artıq yerini islatmağı tərgitmişdi, lakin 4 ay əvvəl yenidən yatağını islatmağa başlayıb. Bunun səbəbi psixoloji ola bilərmi?

                                                                Salahova Kəmalə, Mingəçevir ş.

                                                                                                                1 2 3